Panel Political Integraction and European and Euro-Atlantic Integration
Przemówienie Poseł Małgorzaty Gosiewskiej, wygłoszone podczas Międzynarodowej Konferencji Zgromadzenia GUAM.
Szanowni Państwo,
W tym gronie myślę że nie muszę mówić o roli, jaką odegrała Polska w utworzeniu partnerstwa wschodniego i wpływie Polski na politykę wschodnią UE. Dalej tę rolę chcemy pełnić, dalej wspierać naszych wschodnich partnerów w drodze do pełnej integracji ze wspólnotą europejską i euroatlantycką. Ze względu na obowiązującą nas dyscyplinę czasową skupię się na krótkiej analizie sytuacji państw należących do GUAM w kontekście zbliżającego się Szczytu Partnerstwa Wschodniego w Wilnie. Niestety pozwolę sobie też wyrazić zaniepokojenie wobec sytuacji w niektórych krajach, zwłaszcza w odniesieniu do przestrzegania przez nie praw człowieka, zasad demokratycznego państwa prawa, przestrzegania praw opozycji politycznej.
Rozpocznę od sąsiada Polski – Ukrainy. Znajduje się ona w kluczowym momencie zbliżania do struktur europejskich. Obecnie w relacjach między UE a Ukrainą pozostają do zrealizowania jedynie dwie ściśle ze sobą powiązane kwestie. Pierwszą jest spełnienie przez Kijów oczekiwań UE dot. reformy wymiaru sprawiedliwości, systemu wyborczego oraz postęp we wdrażaniu uzgodnionych reform. Drugą zaś, podpisanie i implementacja Umowy Stowarzyszeniowej (AA) wraz z Umową o pogłębionej i kompleksowej strefie wolnego handlu (DCFTA). Od działań podjętych przez Ukrainę będzie zależało podpisanie tych dwóch umów na szczycie Partnerstwa Wschodniego w Wilnie.
Umowa między UE a Ukrainą jest aktem korzystnym dla obu stron. Daje Ukrainie możliwość modernizacji i europeizacji. Wraz z implementacją przez Kijów nowych zasad wzrośnie poprawa funkcjonowania ukraińskiego systemu prawnego, ograniczenie korupcji, przyspieszenie reform i modernizacji ukraińskiej gospodarki oraz zmniejszenie uzależnienia Ukrainy od importu surowców energetycznych (o czym mówiłam we wczorajszym panelu). Nie mogę jednak nie wypomnieć nieprawidłowości przy ostatnich wyborach parlamentarnych, szczególnie gdy uczestniczyłam w nich w roli obserwatora, czy też poważnego problemu wybiórczego stosowania prawa.
Mamy jednak nadzieję, że listopadowy szczyt Partnerstwa Wschodniego w Wilnie, będzie historycznym wydarzeniem w kontekście polityki wschodniej UE oraz relacji ukraińsko-unijnych.
Przechodząc do kolejnego z krajów – Mołdawii muszę podkreślić, że pozytywnie (z dużą ulgą) przyjęliśmy fakt zażegnania przez stronę Mołdawską kryzysu politycznego i uniknięcia przedterminowych wyborów. Z nadzieją przyglądamy się szybkiemu zakończeniu negocjacji z UE, mamy również nadzieję, że nic nie stanie na przeszkodzie parafowaniu Umowy Stowarzyszeniowej z Mołdawią podczas szczytu partnerstwa Wschodniego w Wilnie. Z punktu widzenia parlamentu polskiego, warto podkreślić jak intensywnie rozwijają się relacje międzyparlamentarne. W ostatnim czasie powołaliśmy dwustronne zgromadzenie parlamentarne w formule dobrze sprawdzonej wcześniej w relacjach z Ukrainą i Litwą.
Jeśli chodzi o Azerbejdżan, to zdajemy sobie sprawę ze złożonej sytuacji w regionie Kaukazu Płd., którą potęgują przeciągające się konflikty. Osiągnięciu stabilizacji nie sprzyjają też negatywne wpływy przenikające z otoczenia regionu – konflikty na Bliskim Wschodzie, integracyjne projekty Rosji czy wpływ Iranu.
Jednak wielokrotne zwiększenie grzywien za organizowanie i udział w nielegalnych zgromadzeniach, aresztowania liderów opozycyjnych partii czy użycie gazu łzawiącego i gumowych kul wobec demonstrantów nie sposób usprawiedliwić złożoną sytuacją w regionie.
W perspektywie zbliżającego się szczytu Partnerstwa Wschodniego chcielibyśmy zachęcić Azerbejdżan do aktywniejszej współpracy z UE, szczególnie w kontekście przyspieszenia negocjacji umowy stowarzyszeniowej. Mamy nadzieję, że pełniejsze korzystanie przez Azerbejdżan z oferty Partnerstwa Wschodniego będzie także impulsem dla modernizacji gospodarki, dalszej demokratyzacji i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Jesteśmy przekonani, że podjęcie dialogu ze społeczeństwem i umożliwienie działalności opozycji stanie się warunkiem spokojnego i zgodnego ze standardami europejskimi przebiegu wyborów prezydenckich.
I Gruzja, nasz gospodarz…
I tu niepokój nasz niestety jest chyba największy. Wczorajsze wydarzenia w Tbilisi (zatrzymania z użyciem siły świadków (nie oskarżonych), bez wcześniejszego zawiadomienia) go spotęgowały. Pragnę podkreślić, że polskie wsparcie dla Gruzji nie jest związane z żadną konkretną siłą polityczną. Polska niezmiennie wspiera działania na rzecz demokratyzacji – stąd jesteśmy gotowi do współpracy z każdymi demokratycznie wybranymi władzami.
Gruzja jest jednym z czołowych krajów Partnerstwa Wschodniego i – z pewnością – liderem integracji europejskiej spośród państw regionu Kaukazu Płd. Z satysfakcją odnotowujemy, że działania na rzecz rozwoju współpracy Gruzji z UE cieszą się niezmiennie wysokim poparciem gruzińskiego społeczeństwa. W ostatnich latach Gruzja dokonała znacznego wysiłku modernizacyjnego. Sukcesy reform ostatnich lat są dorobkiem całego gruzińskiego społeczeństwa. Na uznanie zasługują m.in. skuteczne przeprowadzenie reformy policji oraz wdrożenie działań na rzecz zwalczania korupcji. Z nieskrywanym podziwem, ja wręcz z lekką zazdrością, oglądaliśmy w dniu wczorajszym prezentację …. Ubiegłoroczne wybory parlamentarne – w zgodnej ocenie międzynarodowych obserwatorów, byłam jednym z nich – uznane zostały za w pełni demokratyczne.
Rozumiemy, że kohabitacja może być wyzwaniem dla każdej demokracji na świecie. Niemniej, jej udany przebieg mógłby znacząco wzmocnić międzynarodową pozycję Gruzji. Stąd, podkreślamy potrzebę współpracy pomiędzy dwiema głównymi siłami politycznymi w Gruzji.
Nie służy temu aresztowanie byłego premiera i ministra spraw wewnętrznych Wano Merabiszwilego czy też działania wymierzone we władze lokalne, jak właśnie w dniu wczorajszym w Tbilisi, wcześniej Rustawi, Kutaisi czy Gori. Podkreślamy, że tego typu działania – w opinii wspólnoty międzynarodowej – są wysoce kontrowersyjne i mogą dać podstawę do obaw o stan demokracji w Gruzji i intencje jej rządu. Mogą się one okazać bardzo szkodliwe dla Gruzji – także pod względem perspektyw integracji europejskiej w przededniu Szczytu Partnerstwa Wschodniego w Wilnie.
Pomimo tych zastrzeżeń Polska niezmiennie popiera integralność terytorialną Gruzji, wspierając jej europejskie i euroatlantyckie aspiracje. Proces modernizacji Gruzji ukierunkowany na członkostwo w NATO i UE uznajemy za jeden z kluczowych czynników sprzyjających stabilizacji i rozwojowi kraju.
Liczymy, że podczas szczytu w Wilnie parafowana zostanie Umowa Stowarzyszeniowa z Gruzją (w tym DCFTA), a następnie zostanie ona szybko podpisana w 2014 r. Liczymy również na osiągnięcie jak najwyższego postępu w sprawie implementacji Planu Działania Liberalizacji Wizowej. Jednak czy tak się stanie- w największym stopniu zależy już od Państwa, od rządzących. Bo jak już wspominałam, społeczeństwo w naszej ocenie jest gotowe.
W swojej wypowiedzi poruszyłam jedynie kilka najważniejszych kwestii istotnych z punktu widzenia zbliżającego się szczytu Partnerstwa Wschodniego. Jeżeli zajdzie taka potrzeba to w późniejszej dyskusji będziemy mogli wrócić do poruszanych zagadnień. Dziękuję bardzo.
